10 najważniejszych wydarzeń w historii Chorzowa według sztucznej inteligencji

1. Pierwsza wzmianka o osadzie (1136 r.)

Pierwsza wzmianka o osadzie w miejscu dzisiejszego Chorzowa pochodzi z 7 lipca 1136 roku i znajduje się w bulli papieża Innocentego II, znanej jako Bulla gnieźnieńska. Dokument ten wymienia wieś „Zversov” (prawdopodobnie Chorzów Stary) jako jedną z posiadłości arcybiskupstwa gnieźnieńskiego, opisując ją jako osadę zamieszkaną przez chłopów i kopaczy srebra. Wspomniana wieś znajdowała się w pobliżu Bytomia i była jednym z ważnych punktów na mapie średniowiecznego Śląska.

2. Lokacja wsi Chorzów (1257 r.)

24 czerwca 1257 roku książę opolsko-raciborski Władysław wydał akt lokacyjny, który zezwalał Zakonowi Kanoników Regularnych Grobu Bożego (bożogrobcom) na założenie wsi Chorzów (wówczas „Chareu”) na prawie niemieckim. Dokument ten jest uznawany za początek udokumentowanej historii Chorzowa i miał kluczowe znaczenie dla rozwoju osady. Bożogrobcy zbudowali tam pierwszy kościół oraz szpital, a ich działalność religijna i gospodarcza kształtowała charakter wsi przez wieki, aż do kasacji zakonu przez Prusaków w XIX wieku.

3. Odkrycie złóż węgla kamiennego (1787 r.)

W 1787 roku ksiądz Ludwik Bojarski, proboszcz parafii św. Marii Magdaleny w Chorzowie Starym, odkrył złoża węgla kamiennego na Wzgórzach Chorzowskich. Odkrycie to miało miejsce w pobliżu dzisiejszego Chorzowa i zapoczątkowało rozwój przemysłu górniczego w regionie. 1 marca 1787 roku Bojarski otrzymał nadanie górnicze dla kopalni „Fürstin Hedwig” („Księżna Jadwiga”), która jednak zaprzestała wydobycia już w 1790 roku z powodu niskiej jakości węgla.

To wydarzenie stało się fundamentem dla późniejszego rozwoju przemysłu węglowego na terenie Chorzowa, który z czasem przekształcił się w jeden z najważniejszych ośrodków górniczych Górnego Śląska.

4. Powstanie Królewskiej Huty (1802 r.)

Huta Królewska (niem. Königshütte) w Chorzowie została uruchomiona w 1802 roku, co stanowiło kluczowy moment w rozwoju przemysłowym Górnego Śląska. Inicjatorem jej powstania był hrabia Friedrich Wilhelm von Reden, a projekt opracował szkocki inżynier John Baildon. Budowę rozpoczęto w 1798 roku, a zakończono cztery lata później. W dniu oficjalnego otwarcia, 26 października 1802 roku, zakład odwiedził minister górnictwa i hutnictwa Prus, hrabia von Reden.

Huta powstała na terenach niezagospodarowanych wsi Chorzów i Łagiewniki, korzystając z pobliskich złóż węgla oraz rud żelaza. Jej nazwa nawiązywała do kopalni „König” (późniejszej „Król”), podkreślając związki z pruską monarchią. Początkowo uruchomiono dwa wielkie piece, a z czasem zakład rozbudowano o walcownię, młotownię i wydziały produkcji szyn kolejowych oraz stali.

Huta Królewska stała się jednym z najważniejszych ośrodków przemysłowych regionu, wokół którego zaczęła rozwijać się osada robotnicza, później przekształcona w miasto Królewska Huta (dziś Chorzów).

5. Nadanie praw miejskich Królewskiej Hucie (1868 r.)

11 lipca 1868 roku Królewska Huta (niem. Königshütte) uzyskała prawa miejskie na mocy dekretu króla Prus Wilhelma I. Decyzja ta formalnie połączyła kolonie robotnicze i przyległe obszary w jedno miasto. W momencie nadania praw miejskich Królewska Huta liczyła około 14 tysięcy mieszkańców, a jej rozwój był ściśle związany z dynamicznie rozwijającym się przemysłem, szczególnie hutniczym i górniczym.

Miasto stało się ważnym ośrodkiem przemysłowym na Górnym Śląsku, a jego nazwa pochodziła od powstałej w 1802 roku Huty Królewskiej. Wieś Chorzów (dzisiejszy Chorzów Stary) pozostała wówczas poza granicami miasta, które w kolejnych latach intensywnie się rozbudowywało, m.in. poprzez rozwój infrastruktury kolejowej i przemysłowej.

6. Przyłączenie do Polski po powstaniach śląskich (1922 r.)

Przyłączenie Królewskiej Huty (dzisiejszego Chorzowa) do Polski w 1922 roku było wynikiem trzech powstań śląskich (1919–1921) oraz plebiscytu przeprowadzonego na Górnym Śląsku. Powstania te były zbrojnymi zrywami ludności polskiej przeciwko niemieckiej administracji i miały na celu przyłączenie regionu do odradzającego się Państwa Polskiego.

W III powstaniu śląskim (1921), pod wodzą Wojciecha Korfantego, Polacy osiągnęli znaczące sukcesy militarne, co wpłynęło na decyzje międzynarodowe dotyczące podziału Górnego Śląska. Na mocy uchwały Rady Ambasadorów z 20 października 1921 roku, Polsce przyznano około 29% obszaru plebiscytowego, ale obejmującego aż 76% kopalń węgla i 50% hutnictwa regionu.

W czerwcu 1922 roku wojska polskie wkroczyły na przyznane Polsce tereny, a oficjalne przejęcie Królewskiej Huty przez polską administrację nastąpiło 20 czerwca 1922 roku. Było to symboliczne zakończenie walk o Górny Śląsk i początek integracji tych ziem z Polską.

7. Utworzenie miasta Chorzów (1934 r.)

Miasto Chorzów w obecnym kształcie zostało utworzone 1 lipca 1934 roku w wyniku połączenia trzech jednostek administracyjnych: miasta Królewska Huta, wsi Chorzów (obecnie Chorzów Stary) oraz gminy Nowe Hajduki. Decyzja ta została podjęta z powodów praktycznych (urbanistycznych i demograficznych) oraz politycznych, mających na celu polonizację regionu po odzyskaniu Górnego Śląska przez Polskę w 1922 roku.

Nowo powstałe miasto przyjęło historyczną nazwę „Chorzów”, nawiązującą do najstarszej części regionu, czyli wsi lokowanej w XIII wieku przez zakon bożogrobców. Połączenie to pozwoliło na stworzenie jednego z największych ośrodków miejskich Górnego Śląska, integrując przemysłowy potencjał Królewskiej Huty z otaczającymi ją terenami.

8. Budowa Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku (1950 r.)

Decyzja o utworzeniu Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku (WPKiW), obecnie znanego jako Park Śląski, zapadła 20 grudnia 1950 roku na posiedzeniu Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach. Inicjatorem projektu był gen. Jerzy Ziętek, który stanął na czele Komitetu Budowy WPKiW. Celem było stworzenie miejsca rekreacji i odpoczynku dla mieszkańców Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego na obszarze około 500 ha, obejmującym zdewastowane tereny poprzemysłowe, takie jak hałdy, biedaszyby i nieużytki rolnicze, położone między Chorzowem, Katowicami i Siemianowicami Śląskimi.

Budowa rozpoczęła się w lipcu 1951 roku i była realizowana w dużej mierze dzięki czynom społecznym oraz zbiórkom funduszy. W celu przekształcenia zdegradowanego środowiska przywieziono miliony metrów sześciennych żyznej ziemi. Projekt parku opracował zespół architektów pod kierownictwem prof. Władysława Niemirskiego, który podzielił teren na strefy: leśną do biernego wypoczynku oraz kulturalno-rekreacyjną z atrakcjami, takimi jak zoo, wesołe miasteczko czy planetarium.

Park Śląski stał się jednym z największych parków miejskich w Europie, a jego budowa była pionierską próbą przywrócenia życia zdegradowanemu środowisku przemysłowemu.

9. Katastrofa budowlana na MTK (2006 r.)

Katastrofa budowlana na terenie Międzynarodowych Targów Katowickich (MTK) miała miejsce 28 stycznia 2006 roku w Chorzowie, podczas ogólnopolskiej wystawy gołębi pocztowych. Około godziny 17:15 dach hali targowej zawalił się pod ciężarem zalegającego śniegu. W momencie tragedii w budynku przebywało około 700 osób. W wyniku katastrofy zginęło 65 osób, w tym cudzoziemcy z Czech, Słowacji, Niemiec, Belgii, Holandii i Węgier, a ponad 140 zostało rannych, z czego 26 doznało trwałego uszczerbku na zdrowiu.

Była to największa katastrofa budowlana we współczesnej historii Polski. W akcję ratunkową zaangażowano ponad 1300 ratowników, w tym strażaków, policjantów i żołnierzy. Niestety, podczas ewakuacji zginął również policjant Tadeusz Bartosik.

Śledztwo wykazało, że główną przyczyną tragedii były błędy konstrukcyjne wynikające ze zmian w projekcie wykonawczym, które osłabiły konstrukcję dachu. Bezpośrednią przyczyną zawalenia było obciążenie śniegiem. W procesie karnym zarzuty postawiono 14 osobom, w tym projektantom budynku i osobom odpowiedzialnym za nadzór budowlany. Wyrok zapadł dopiero w 2016 roku po wieloletnim procesie.

10. Rozwój Stadionu Śląskiego

Stadion Śląski w Chorzowie, znany jako "Kocioł Czarownic", to jeden z najważniejszych obiektów sportowych w Polsce. Jego rozwój można podzielić na kilka kluczowych etapów:

Budowa i otwarcie (1952–1956)

• Decyzję o budowie stadionu podjęto w 1950 roku, jako część Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie. Projekt przygotował Julian Brzuchowski, a prace rozpoczęły się w 1952 roku.
• -Stadion został oficjalnie otwarty 22 lipca 1956 roku, podczas meczu Polska–NRD (0:2). Był to największy stadion w Polsce, mogący pomieścić ponad 100 tysięcy widzów.

Rozbudowy i modernizacje (1959–2009)

• W 1959 roku zamontowano pierwsze w Polsce sztuczne oświetlenie.
• W latach 70. dodano tor żużlowy, co umożliwiło organizację zawodów żużlowych.
• Od lat 90. stadion przechodził sukcesywne modernizacje, m.in. instalację podgrzewanej murawy (2007).

Gruntowna przebudowa (2009–2017)

• W latach 2009–2017 stadion przeszedł kompleksową modernizację, która kosztowała około 700 mln złotych. Prace obejmowały: zadaszenie trybun półprzezroczystym dachem o powierzchni 43 tys. m² (największym w Europie), rozbudowę trybun do pojemności 55 tysięcy miejsc siedzących oraz stworzenie nowoczesnej infrastruktury lekkoatletycznej.
• Stadion został ponownie otwarty 1 października 2017 roku i stał się nowoczesną areną sportową oraz miejscem koncertów i wydarzeń masowych.

Obecne funkcje

• Stadion Śląski jest dziś największą areną lekkoatletyczną w Polsce oraz jedną z najlepszych scen muzycznych, mogącą pomieścić do 85 tysięcy uczestników koncertów.
• Obiekt pełni również funkcję centrum konferencyjno-biznesowego z przestrzenią na targi i kongresy.

Stadion Śląski pozostaje symbolem sportu i kultury na Górnym Śląsku, przyciągając zarówno międzynarodowe wydarzenia sportowe, jak i kulturalne.