Nowy zabytek w Chorzowie. Do rejestru wpisano dyrekcję huty

Gmach dyrekcji Huty Batory znajduje się przy ul. Dyrekcyjnej 6 w Chorzowie (ulica zawdzięcza mu swoją nazwę). Budynek pochodzi z 1915 r., choć sama huta jest ponad 40 lat starsza. Pierwotnie dyrekcja huty wraz z willą dyrektora znajdowały się pomiędzy obecnymi ulicami Stalową i Szpitalną. Zakład się rozrastał i na miejscu tych budynków powstały nowe hale produkcyjne. W zamian wzniesiono nowy, reprezentacyjny gmach dyrekcji huty.

Neoklasycystyczny gmach dyrekcji Huty Batory

- Projekt prawdopodobnie sporządził w 1915 r. berliński architekt Arnold Hartmann z inżynierem A. Reussnerem z Berlina, wykonawcą obliczeń statycznych do projektu oraz z inżynierem Bernharem z Berlina, wykonawcą projektu kanalizacji (świadczy, że być może autorem projektu był jednak Hartmann) – czytamy w komunikacie Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Katowicach.

Gmach dyrekcji wzniesiono w stylu neoklasycyzmu. To pięciokondygnacyjna budowla na planie prostokąta z dwoma 37 wewnętrznymi dziedzińczykami. Całość nakryta jest czterospadowym dachem, a w jego środkowej części umieszczono wieżyczkę widokową. Wejście główne ozdobione jest dwiema kolumnami doryckimi, podtrzymującymi balkonik, zdobiony wazonami.

- Nad balkonem znajdują się trzy płaskorzeźby w dekorowanych ramach z alegoriami hutnictwa. Przedstawiają one zmaganie się z siłami natury (mężczyzna walczący z lwem), wiedzę i kapitał (mężczyzna trzymający pergaminowy rulon i sakiewkę z pieniędzmi) oraz solidną pracę (mężczyzna trzymający młot) – czytamy na stronie Urzędu Miasta Chorzów.

Hutę Bismarck zbudowali Donnersmarckowie

Budowa Huty Bismarck wiąże się z ewangelicką linią hrabiów Donnersmarcków, która 23 września 1872 r. założyła towarzystwo pod nazwą „Katowicka Spółka Akcyjna dla Hutnictwa Żelaza” z zadaniem wybudowania huty w okolicy Świętochłowic. Budowę zlecono Wilhelmowi Kollmanowi, dotychczasowemu dyrektorowi Huty Baildon.

Kollman kupił grunty na terenie ówczesnych gmin Górne i Dolne Hajduki od miejscowego gospodarza Marcina Kosia. Produkcja ruszyła 2 września 1873 r. Pierwszy dyrektorem huty został Kollman, który zarządzał nią do 1908 r. Z jego inicjatywy Katowicka Spółka Akcyjna, na cześć kanclerza Niemiec Ottona von Bismarcka, za zgodą władz pruskich, zmieniła nazwę na Bismarckhϋtte Aktiengesellschaft zu Bismarckhütte, a samą hutę nazwano wówczas Huta Bismarcka (Bismarckhütte).

Huta obejmowała wówczas teren dzisiejszego Zakładu Dolnego. Od 1890 r. huta jako jedna z pierwszych uruchamia martenowski proces produkcji. Zakład stopniowo się rozrastał. W latach 1906 – 1945 wraz z Hutą Falva (Florian) w Świętochłowicach tworzył jeden zespół produkcyjny. Z kolei w 1912 roku uruchomiono jedną z największych w Europie walcownię blach grubych. Podczas I wojny światowej w hucie rozpoczęto produkcję okrętową i blach pancernych. Do 1914 r. zakład zajmował dzisiejszą jego zachodnią część, a w wyniku rozszerzenia produkcji w okresie wojny, został on rozbudowany w kierunku wschodnim.

Od samego początku wyroby huty znakowano literą „B”, ozdobioną książęcą koroną Bismarcka. W nieco zmienionej formie znak pozostał do dziś. Obecna litera „B” opasana jest kołem zębatym, w które wkomponowana jest królewska korona Stefana Batorego. Od 1933 roku zakład nosi nazwę Huta Batory. Budynek dyrekcji huty nadal pełni swoją funkcję, jako obiekt biurowy spółki Alchemia.